ኣብ ሓባራዊ ዕዮ ዘድልዮ ሃገራዊ ጉዳይ፡ ሓታትን ተሓታትን ክህሉ ኣለዎ። ተሓታቲ ናይ’ቲ ሓባራዊ ሃገራዊ-
ስራሕ መደባት ቀላሲ፡ ዕለታዊ ንጥፈታት ተቖጻጻሪ መራሒ ማለት’ዩ። ሓታቲ ድማ፡ መሰረትን በዓል ቤትን
ናይ’ቲ ሓባራዊ ጠለብ ኮይኑ፡ ምንጪ ፍልጠት፡ ጉልበት፡ ገንዘብ ብምዃን በቲ መራሒ ስራሕ እናተኣልየ
ጭቡጥ ዓቕሙን ዝነበረሉ ከባብን ብዝፈቕዶ መሰረት፡ ብዝተወደበ ኣገባብ ናቱ ምቅሊት ስራሕ ወሲዱ ኣብ
ተግባር ዝዋሳእ ወሳኒ ሓይሊ’ዩ። ሓታትን ተሓታትን ብመንጽር ሓባራዊ ዛዕባኦምን ምቅሊት ስራሖምን
ሓደን ክልተን’ዮም። ሓደ ዝገብሮም ሓባራዊ ሃገራዊ ፖለቲካዊ ጠለቦም’ዩ። ክልተ ዝገብሮ ከኣ፡ መራሕን
ተመራሕን ኣካላት ምዃኖም’ዩ።
እቲ ሓባራዊ ሃገራዊ ፖለቲካዊ ዛዕባኦም ወይ ጠለቦም ካብ ገስጋሱ ከይጎናዳብ ደረጃ ብደረጃ ናይ ዕቤት
ለውጢ እናርኣየ ናብ’ቲ ክብጻሕ ዝተደልየ ሸቶ ክስጉም፡ መራሒ ነብሱ ኣግሊሉ ኣብ ዘይሕተተሉን ግቡእ
ኣመራርሓ ኣብ ዘይህበሉን ፍሉይ ደሴት ክሰፍር የብሉን። ናብ’ቲ በዓል ቤትን ምንጪ ኩሉ መሳለጥያን ዝኾነ
ህዝቢ ክቀርብ ኣለዎ። ብሃውሪ ዘይኮነ ውጥን ስራሕ ኣውጺኡ፡ ዘድልዮ ሰብኣዊ፡ ገንዘባውን ነገራውን
መሳለጥያ ኣነጺሩ፡ መንፈዓቱን ድኽመቱን፣ ዓወቱን ስዕረቱን፣ ብቐጥታ ነቲ ዝወከሎ ወይ ይውክሎ’የ ዝብሎ
ህዝቢ፡ ብስሩዕ ቀጻልነት ብዘለዎ ንታሪኽ ብዘገልግል መልክዑ ብግቡእ ብዝተዳለወ ሰነድ ክሕብር ከከታትል
ኣለዎ። ተመራሒ ህዝቢ ብወገኑ ክምለሰሉ ዝደልዮ ጠለባት ብግቡእ ተገንዚቡ፡ ኣንፈት ዓወቱን መልክዕ
ኣወዳድባኡን ፈሊጡ፡ ናቱ ኣወንታዊ ጽልዋ ወይ ድፍኢት ክገብር ክበቅዕ ኣለዎን ይግባእን።
ምኽንያቱ ህዝቢ ሃሙን ቀልቡን ምሉእ ንምሉእ ኣብ’ቶም ዝመርሑ ዘለዎ ኣካላት ጥራሕ ገይሩ፡ ኣብ ሰናይ
ምሕረቶም ክወድቕ ኣይግባእን። ካብ ንጹር መትከሉ ተበጊሱ፡ ንዘሎ ሕጋዊ ናይ ኣሰራርሓ መስኖታት
ተኸቲሉ መደብና ኣበይ በጽሐ? ከመይ ንስጉም ኣለና? እንታይ ብመንን ብኸመይን ዕንቅፋት ገጠመና?
እንታይ’ከ ኣዐዊትና ኢሉ ክሓትት ምሉእ ሓበሬታ ክረክብ፡ ካብ ዝረኸቦ ሓበሬታ ነቂሉ ክምጎስ ንዘለዎ
ከመጉስ፣ ክንቀፍ ንዘለዎ ክነቅፍ፣ ሰሪሑ ከስረሓኒ ኣብ ዝድለ ዓወት ከብጸሓኒ ኣይኽእልን ንዝበሎ ወገን፡
ንቕድሚ መምሃሪ ብዝኸውን መልክዑ ብግሉጽ ብሕጋውን ሓላፍነታውን ኣገባብ፡ ኣይተድልየንን ብስመይ
ምሽቃጥ ደው ኣቢልካ ካብ እንግድዓይ ውረደለይ ተኣለየለይ ክብል ክበቅዕ ኣለዎ።
ብሄራትን ብሄረ-ሰባትን ህዝብታት ኤርትራ፡ ኣብ ትሕቲ መቑሕ ዘቤታዊ መግዛእቲ’ዮም ዝነብሩ ዘለው። ኣብ
ልዕሊኦም ዝፍጸም ዘሎ በደል ዘስካሕክሕ ብዝብል ቃል ዝግለጽ’ዩ። ኩለንተናዊ ኣተሃላልዋኦም ኣሰካፊ’ዩ።
እቲ ተጻዒንዎም ዘሎ ዘስካሕክሕ ኣርዑት ዘቤታዊ መግዛእቲ ኣብ ዝሓጸረ ግዜ እንተዘይተዓጺፉን በዚ ዘለውዎ
እንተቐጺሎም መጻኢ ዕድሎም ብሩህ ኣይኮነን። ግን ነዚ ኣብ ኣሰካፊ ፖለቲካዊ ኩነታት ወዲቑ ዝርከብ
ኣተሃላልዋ ዓጺፍካ ንቡር ህይወት ንምሕላፍ፡ ካብ ዓቕሞም ንላዕሊ ኣይኮነን።
ሃገራዊ ፖለቲካዊ ስልጣን ጨቢጡ ብዘስካሕክሕ ኣገባብ ናብ ዘይሃለወ ንዝወስዶም ዘሎ ጉጅለ ህግደፍ
ኣጥቢቖም ክሓቱ፡ ከውርዱ፡ ኣብ ቤት ፍርዲ ከቕርቡ ዘኽእል ጭቡጥ ዓቕሚ ኣለዎም። ከምኡ ክገብሩ ግን
ኣቐዲሞም ሓደን ኣገዳስን ነገር ከማልኡ ይህልዎም። ካብ ኣብዘይ መሰረታዊ ጉዳይ ምፍልላይ ምትሕምማይ
ምጥርጣር ክድሕኑ ኣለዎም፡፡ ኣብ መሰረታዊ ሓባራዊ ረብሓታት ተኣማሚኖም ዝተበታተነ ዓቕሚታቶም
ወዲቦም መሰለና ኢሎም ዘይዕጸፍ ቀላጽሞም ከትርሩ ኣለዎም። ህግደፍ ብርግጽ ብበትሪ ደኣምበር ብናይ
ቃላት ሕቶ ዝእረም ጉጅለ ኣይኮነን። ስለዚ ካብ ህዝብታት ኤርትራ ናብ ጉጅለ ህግደፍ ዘቕንዕ ሕቶ ብኸምቲ
ዝጸንሐ ብምጽማም ብምዕጋስ ብናይ ጥበራ ቃላት ተዳህሊልካ መንጎ መንጎ ብምዃን ዘይኮነ፡ ናይ ግድን
ትርጉም ብዘለዎ ሃራሚ ሓይሊ ዝተሰነየ ክኸውን ኣለዎ። ስለምንታይ’ሲ ጉጅለ ህግደፍ ብስነ-መጎት ሓይሊ
ደኣምበር ብሓይሊ ሓሳብ ዘይኣምን ፈራሕ ጨካን ጸላኢ’ዩ።
ህዝብታት ኤርትራ ብቐንዱ ሰላማዊ ሓላፍነታዊ ተጽዕኖ ፈጣሪ ሕቶ ከቕርቡ ዘለዎም ናብ መራሕቲ
ፖለቲካዊ ውድባት ደለይቲ ደሞክራስያዊ ለውጢ’ዩ። መራሕቲ ፖለቲካዊ ውድባት ብርግጽ ሃገራዊ
ፖለቲካዊ ስልጣን ዘይሓዙ፡ ብጸረ-ህዝቢ ተግባራት ዘይኽሰሱ፣ ህግደፋዊ ምልኪ ኣልጊሶም ደሞክራስያዊ
ስርዓት ንምትካል ዓሊሞም ዝነጥፉ ብምዃኖም፡ ክቕርበሎም ዘለዎ ሕቶ፡ በዝን በዝን ምኽንያት ገበን
ፈጺምኩም፡ ህዝቢ ጠሊምኩም ወይ ከዲዕኩም ዝብል ዘይኮነ፡ ሓድነት ዘይገበርኩም፡ ዘይነፋዕኩም፡
ዘይዓበኹም፡ ዘይቀልጠፍኩም ዝብል’ዩ። እዚ ከም’ዚ ዓይነት ሕቶ ቅድሚ ሎሚ ኣይተሓተተን ማለት
ኣይኮነን። ክቐርብ ጸኒሑ’ዩ። ግን ውሕደት ናይ ሓተቲ ዝጎደሎ ዝተበታተኸ ቀጻልነት ዘይብሉ ጥፍእ ውልዕ
ዝብል ብምዃኑ ትርጉም ዘለዎ ተጽዕኖ ክገብር ኣይከኣለን። ብሓሳብ ኮነ ብተግባር እከለ ቅኑዕ’ዩ፡ እከለ ጌጋ’ዩ
ዝብል ፖለቲካዊ ኣረኣእያን ዝማእከሉ ርትዓዊ ህዝባዊ ርእይቶ ክወሃብ ዛጊት ኣይተሰምዐን።
ኣብ ደምበ ደለይቲ ደሞክራስያዊ ለውጢ ዘሎ መሰረታዊ ጸገም፡ ህዝባዊ ደሞክራስያዊ ኣረኣእያ ብግቡእ
ዘይተወነነ ምዃኑ፡ ኣብ ዝተሰማማዕካሉ ቃል ኪዳን ዘይምጽናዕ፡ መደባት ብግዜን ብጽፈትን ናይ ምፍጻም
ባህሊ ስራሕ ዘይምህላው፡ ካብ ሕግን ተሓታትነትን ምኹብላልን’ዩ። እዚ ናይ ኣረኣእያን ተግባርን
ጉድለታትን ድኻማትን’ዚ ከኣ፡ ብስነ-መጎት ሓይሊ ዘይኮነ ብሓይሊ ሓሳብ ቀሪብካ እንታይ ትገብሩ ኣለኹም
ኣበይ ትውዕሉ ኣለኹም እንታይ ተጽንዑ ኣለኹም ብዝብል እሩም ግን ከኣ ተጽዕኖ ፈጣሪ ሕቶታት ክዕጸፍ
ዝከኣል’ዩ። ውዕሎ መራሕቲ ፖለቲካዊ ውድባት ብመጽር ኣብ ኤርትራ ዘሎ ኣሰካፊ ኩነታትን ጭርሖ
ድሕነት ህዝብን ሃገርን ቅድሚ ኩሉን ክምዘን እንከሎ፡ ዘተዓዛዝብ ካብ ሓሊፉ’ውን ዘሕትት’ዩ።
ኣብ ህላወን ቀጻልነትን ጉጅለ ህግደፍ ረብሓ ዘይብሎም፡ ውጹዓት ህዝብታት ኤርትራ ብሓፈሻ፡ ኣባላት
ውድባትን ግንባራትን ከኣ ብፍላይ፡ ውድብና ወይ ግንባርና እንታይ ኮይኑ ዘይሰፍሐ ሰፊሕ ሓፋሽ ኣብ
ዙርያኡ ዘየዕሰለ ለውጢ ዘየምጸአ፡ ንጸረ-ህዝቢ ጉጅለ ህግደፍ ብተግባር ሕማም ርእሲ ዘይኮነ ኢሎም ነብሶም
ክፍትሹ መራሕቶም ክሓቱ ግቡእ’ዩ። ነብስ ወከፍ ኣባል ውድብ ቅድሚ ናብ ካልእ ምጥማቱ ንጥፈታት
ውድቡ ክከታተልን ክፈልጥን ይግባእ። ውድብካ ከየጽረኻ ወይ ከይፈተሽካ ኣጻብዕትኻ ናብ ካልእ
ምውጥዋጥ፡ ወድዓዊ ኩነታት ኣይሓገዘናን ኢልካ ነብስኻ ምዕጋብ፡ ተልእኾኻ ምዝንጋዕ ካብኡ ሓሊፉ ከኣ
ነብሰ ምትላል’ዩ። ብዙሕ ግዜ ብዝተሓተ መሰማምዒ ነጥቢ ናይ ሓባር ግንባር መስሪትና ኣለና፡ ኣብ ዝሓጸረ
ግዜ ትርጉም ዘለዎ ለውጢ ከነምጽእ ኢና ዝብል ቃል ተኣትዩ። ሓደ ዘይኮነ ብዙሓት ግንባራት ተመስሪተን
ስጉሚ ክኸዳ ግን ኣይከኣላን።
ካብ ኩሉ ንላዕሊ ተምሳሌት ኤርትራዊ ብዙሕነት ተገይሩ ዝተወስደ ኤርትራዊ ሃገራዊ ባይቶ ንደሞክራስያዊ
ለውጢ ብተግባር ኣይኮነን ቅልጡፍ ድሕነት ህዝብን ሃገርን ከረጋግጽ ህልውናኡ ክዕቅብ ኣይከኣለን። ካብ
ሓጹር መሪሕነታዊ ኣካላት ምውጻእ ተሳኢንዎ ኣብ ሓውሲ ደውታ ኮይኑ’ዩ ዝሰሓግ ኣሎ ስለምንታይ? ናይ’ዚ
ተሓታቲ መን’ዩ? ንመሪሕነት ውድባትን ግንባራት ኣጥቢቖም ክሓቱ ኣለዎምን ይግባእን። መራሕቲ
ውድባትን ግንባራትን ድማ ብቑዕ ምኽንያት ዝሓዘለ መልሲ ክህቡ ኣለዎምን ይግባእን። ካብ’ዚ ብዝተረፈ
መራሕቲ ውድብ ወይ ግንባራት ንመርሕ ኣለና ይብሉ ለውጢ ግን ዘየርእዩ፡ መሰረታት ድማ ኣይሓቱ
ትርጉም ዘለዎ ንጥፈታት ኣይገብሩ ኣብ ዘዘለኻዮ ሕማቕ እናሃለኻ ጽቡቕ ኣለና ዓይነት ነብሰ ወደሳ ግን
ሓላፍነታዊ ኣይኮነን ኣየዋጽእ ድማ።
ብሓልዮት ደሞክራስያዊ ግንባር ሓድነት ኤርትራ ዝፍኖ፡ ድምጺ ሰላምን ደሞክራስን ኤርትራ፡
23-04-2018
